Er worden volop werkzaamheden uitgevoerd in het Zuidelijk Westerkwartier voor waterberging, waterkwaliteit, natuur- en landschapsherstel. Onderdeel daarvan is het gebied ‘De Drie Polders’. Hier ligt de eeuwenoude rivier De Gave. Een mooie aanleiding om eens terug te gaan in de tijd en verhalen op te halen over de historie van De Gave. Evert van Vliet en Jaap Diepstra wonen langs de oude waterstroom en willen de geschiedenis van De Gave levend houden.

Jaap vertelt: “Evert en ik zijn lid van de historische vereniging van Oostwold en hebben kennis over de historische waarde van De Gave. Over het ontstaan, de ontwikkelingen en waarvoor De Gave diende. Bij de aanleg van de A7 rond 1960 (van Groningen naar Drachten) zijn delen van De Gave voor eens en voor altijd in het tracé van deze weg verdwenen.” Evert vult aan: “Voor ons is het belangrijk om te weten wat voor werkzaamheden er uitgevoerd worden in het gebied. Wij helpen de ontwikkelaars van het gebied om informatieborden te ontwikkelen over de historie van De Gave. Deze informatieborden zijn onderdeel van fietsroutes in het gebied. Wij hebben ook niet het eeuwige leven, dus het is goed om onze kennis over te dragen zodat de geschiedenis bewaard blijft’’, vertelt Evert met een glimlach.

Foto: In of om nabij de dorpskern Oostwold. De Gave was op dit punt in het verleden het breedst zodat scheepvaart hier mogelijk was. Foto is genomen door Jaap Diepstra circa 40 jaar geleden.

Waar diende De Gave vroeger voor?

Vroeger was de hoofdfunctie van De Gave hoofdzakelijk het afwateren van gebiedswater via Hunze, Lauwers, naar Wadden- en Noordzee. Toen er eenmaal mensen in het gebied gingen wonen, kwam er ook economisch belang bij. Veel schepen hebben de vaarweg gebruikt voor allerlei vormen van transport. Dit was de enige vaarverbinding in het moerassige gebied. De scheepvaart met trekschuit was het betrouwbaarste vervoermiddel. Boeren vervoerden het vee en het hooi over het water. Ook voor bruiloften en begrafenissen kwamen de mensen per schuit over De Gave aan. Tot halverwege de 17^de eeuw lag de Gave tussen de dorpen Poffert en het Lettelberterdiep, in een belangrijk vaartraject tussen Groningen en Friesland.

In de 17^de eeuw (rond 1616) is het Hoendiep aangelegd. Hierbij raakte het zuidelijke deel van De Gave in verval. De scheepsvaart maakte steeds minder gebruik van de route over De Gave en verloor hierdoor haar functie.

Tot aan de dag van vandaag is De Gave een hoofdwatergang waarmee water van de polder Vredewold wordt afgevoerd. Op vele plekken in het landschap is De Gave voor kenners nog te volgen.

Evert: ‘’De Gave loopt dwars door mijn eigendommen heen. Als ik buiten zit, zit ik aan De Gave. Het is een mooie meanderende rivier.’’

Foto: In of om nabij de dorpskern Oostwold. De Gave was op dit punt in het verleden het breedst zodat scheepvaart hier mogelijk was. Foto is genomen door Jaap Diepstra circa 40 jaar geleden.

Anekdotes

Ook voor Michiel de Ruyter was De Gave van belang. Jaap vertelt: ‘’In augustus 1665 kwam Michiel met een aantal koopvaardijschepen Delfzijl binnen. Michiel werd door de Staten verzocht om het commando over te nemen van de Nederlandse oorlogsvloot. Nederland was in oorlog met de Engelsen en er moest slag geleverd worden op zee. Het leek hem niet verstandig om de reis naar Texel over zee te maken. Hij besloot om met de trekschuit via de stad Groningen naar Dokkum te varen. Dit vaartraject bracht hem via de Poffert en Oostwold over het zuidelijke deel van de Gave. Deze anekdote werd 100 jaar geleden vol trots door schooljongens verteld.’’

Tot slot vertellen Jaap en Evert over de namen die De Gave heeft gehad en sluiten af met een laatste anekdote. ‘’Toen in 1811 iedereen in Nederland een achternaam moest aannemen, heeft een boerenfamilie die aan De Gave woonde, gekozen voor de naam Van der Gaaf’’, vertelt Jaap. Evert vult aan: ‘’Door de eeuwen heen heeft De Gave verschillende namen gehad. De Gou, Oude diep, Gaave en Gave.’’

Foto: uit persoonlijk bezit van Jaap Diepstra, genomen in zijn achtertuin.

In de nieuwsbrief van september wordt  een artikel geplaatst over de toekomst van De Gave. Houd het in de gaten!