Afgelopen weken zwommen de eerste vissen door de vislift bij de Dijken-Bakkerom. Een mijlpaal. Maar waarom is die vismigratie eigenlijk zo belangrijk? Ecoloog Edwin van der Pouw Kraan, van waterschap Noorderzijlvest vertelt: “Als vissen niet kunnen migreren, heeft dat grote gevolgen voor de visstand in het gebied. De vispopulatie is een goede graadmeter voor de waterkwaliteit.”

 

De Vislift is op 25 januari geplaatst naast de inlaat van gemaal de Dijken aan de Matsloot. Foto’s vanuit de vislift laten zien dat onder andere de snoek, de stekelbaars, de blankvoorn, de pos en de kleine modderkruiper de passage al weten te vinden. In totaal zijn er ruim 800 beelden van vissen binnengekomen. Van der Pouw Kraan zag de filmpjes van de eerste vissen voorbijkomen in de landelijke-vismigratie appgroep: ‘’Het is heel leuk om te zien dat vissen er zo snel na de aanleg al gebruik van maken.”

 

Foto’s: Beelden uit de visherkenningssoftware van de vislift. Op de eerste foto zien we een zeer grote snoek en op de tweede foto een aantal stekelbaarsjes.

 

Vismigratie

Vissen migreren eigenlijk hun hele leven tussen verschillende gebieden. “Een voorbeeld is de paling,” legt van der Pouw Kraan uit. “Die groeit in het Nederlandse binnenwater op. Maar als het tijd wordt om te paaien, dan trekt hij naar de Sargassozee, bij Florida. Vanaf daar worden nieuwe, jonge aaltjes door de stroming weer naar Europa gevoerd. Vervolgens zoeken ze hier in het binnenland een geschikte plek om hun levenscyclus te voltooien. Eigenlijk migreert elke vis gedurende zijn leven, maar de ene vis doet dat over lange afstanden, en zwemt van zout naar zoet of andersom; en de andere over korte afstanden en blijft alleen in het zoete water.”

 

Blokkades en barrières

Voor vissen is het daarom een groot probleem als die migratieroutes geblokkeerd zijn. Dan kunnen ze niet naar het gebied waar ze graag naartoe willen. Met name gemalen, stuwen, sluizen of waterkrachtcentrales vormen barrières voor vissen. “Hierdoor moeten vissen een alternatief leefgebied opzoeken, en dat heeft veel impact op de visstand en de hele vispopulatie,” vertelt van der Pouw Kraan. “Daarom zorgen we altijd dat die bouwwerken in ons gebied vispasseerbaar én visvriendelijk zijn.”

 

Hoe werkt de vislift?

Vissen oriënteren zich tijdens hun zoektocht naar geschikt leefgebied onder andere op basis van de stromingsrichting. ‘’Vissen worden aangetrokken door de stroming van het gemaal maar kunnen daar niet verder,” legt Van der Pouw Kraan uit. “De vispassage naast het gemaal trekt de vissen vervolgens aan met een lokstroom, waar ze wel tegenin kunnen zwemmen.” De lokstroom lokt ze een “wachtkamer” in en na enige tijd worden ze verder gesluisd de Ottervallei in. Vissen kunnen op vergelijkbare wijze ook via de vispassage de Ottervallei uit.”

 

In bovenstaande video zien we een Ruisvoorn en daarna een Snoek voor de camera langszwemmen

 

Monitoring en visherkenning

De Vislift Up is kant en klaar geleverd met monitoringsapparatuur en camera’s. De beelden van vissen worden in de systemen van Vislift Up geanalyseerd door software voor het automatisch herkennen van vissoorten. Die herkent de vissensoorten aan hun specifieke vormen. ‘’Hiermee krijgen we veel inzicht in het gedrag van de vissen,” zegt Van der Pouw Kraan. “Je ziet of de vissen veel migreren, maar ook hoe dat samenvalt met watertemperatuur, de waterstand en het debiet.”

 

Visvriendelijke pomp

Wat daarbij volgens Van der Pouw Kraan net zo belangrijk is, is het gebruik van een visvriendelijke pomp in het gemaal zelf. “De vissen verlaten het gebied het liefst weer via de vispassage. Maar vissen trekken nu eenmaal graag met de hoofdstroom mee, en kunnen daardoor onbedoeld in het gemaal terecht komen. En daar kunnen ze een slag van de pomp krijgen. Met een visvriendelijke pomp komen de vissen ook heelhuids het gemaal door.”