Thema natuur
Wat zijn jullie doelstellingen qua natuur en water, en hoe monitoren jullie die doelstellingen?
Het Dwarsdiep is onderdeel van het Natuur Netwerk Nederland (NNN) en valt onder de Kaderrichtlijn Water (KRW). Voor beide programma’s zijn specifieke doelen geformuleerd om de natuur- en waterkwaliteit te behouden of te verbeteren. Binnen het NNN streven we onder andere naar de ontwikkeling van graslanden, begroeiing met plantensoorten die afhankelijk zijn van kwelwater en de verschillende dieren die daarbij horen. Gedetailleerde informatie over de natuurdoelen vanuit het NNN kunt u vinden in het Natuurbeheerplan van de provincie Groningen.
Voor de KRW verbeteren we de omstandigheden voor waterplanten en waterdieren. Daarbij richten we ons op twee thema’s:
- Het verbeteren van de waterkwaliteit, gericht op een lagere voedselrijkdom.
- Het verbeteren van de ecologie, gericht op een evenwichtige samenstelling aan vissen, waterplanten en kleine waterdiertjes.
Voor vissen creëren we gebieden waar ze goed kunnen paaien, opgroeien en foerageren (zoeken naar eten). Hiervoor willen we meer stromingsvariatie, verschil in bodemstructuur en afwisseling tussen zon en schaduw. Meer informatie over de KRW is te vinden op de website van Waterschap Noorderzijlvest, maar ook in deze factsheet op het Waterkwaliteitsportaal.
Waarom worden de waterlopen in het Dwarsdiep aangepast?
In het Dwarsdiep komt diep grondwater vanuit Drenthe onder druk omhoog. Dat noemen we In het nieuwe waterbergingsgebied leggen we kwetsbare natuur aan die afhankelijk is van dit kwelwater. Door de sloten ondieper te maken vergroten we dit ‘kweleffect’ en zorgen we dat dit kwalitatief goede grondwater niet direct afgevoerd wordt naar het Dwarsdiep. Het kwelwater komt aan het oppervlak voor de kwetsbare planten en diersoorten.
Wat doen jullie om de waterkwaliteit in het Dwarsdiep te verbeteren?
De waterkwaliteit bestaat uit de ecologische waterkwaliteit en de chemische waterkwaliteit. Om de waterkwaliteit te laten verbeteren pakken we zowel de ecologische kant als de chemische kant aan. Voor de ecologische waterkwaliteit hebben we eerder al het moerasgebied in de Marumerlage en diverse vispassages aangelegd. Ook op andere manieren verbeteren we de ecologie in en rond het water:
- door stenen, takkenbossen en boomstronken in de beek ontstaat een betere omgeving voor vissen en waterdiertjes;
- door natuurvriendelijke oevers groeien meer onderwaterplanten. Dat is goed voor kleine waterdiertjes en jonge vissen;
- door ander beheer en onderhoud blijven meer waterplanten staan.
De chemische waterkwaliteit verbeteren we door de lozing van gezuiverd afvalwater terug te dringen. Nu gaat het rioolwater naar de zuivering in Marum. Die loost het gezuiverde water op het Dwarsdiep. Het rioolwater gaat in 2025 via een persleiding naar een nieuwe zuivering bij Gaarkeuken. Het gezuiverde water komt dan niet meer op het Dwarsdiep. De afwatering vanuit het landbouwgebied en afwatering vanuit de dorpen passen we niet aan. Wel werken we in ons hele beheergebied met de agrarische sector samen om de uitstoot van de landbouw zoveel mogelijk te beperken.
Wat voor water komt er in de waterberging, als deze ingezet wordt?
Als de waterberging wordt ingezet, houden we water vast dat normaal ook al door het Dwarsdiep stroomt. Dit water komt van het bovenstroomse gebied, onder andere vanaf de zuidkant van de A7 en vanuit Noordwijk.
Waarom worden de Matsloot, Dwarsdiep en Wolddiep eerst gebaggerd en vervolgens weer verondiept met grond?
Het baggeren is een onderdeel van het normale onderhoud van hoofdwatergangen. In de loop van de tijd slibt een watergang altijd dicht met modder.
Daarnaast is het baggeren nodig om de watergang op een goede manier ondieper te maken.
Voor de nieuwe natuur en voor een goede doorstroming van het water, hebben we namelijk een goede opbouw van de waterbodem nodig. Daarom halen we de modder uit de watergang tot de vaste bodem. Als we dat niet doen, dan zakt de nieuwe laag grond weg in de modder en drukt het alle modder omhoog. Om de modder/slib te kunnen hergebruiken, moet het eerst indrogen tot het vaste grond is. Pas daarna is het geschikt om te gebruiken bij het ondieper maken van watergangen of bij de aanleg van kaden.
Klopt het nog steeds dat de kades maximaal 1,5 meter hoog worden?
Ja, de eindhoogte van de kades zal maximaal rond de 1,5meter hoogte boven het maaiveld uitkomen. Bij de meeste kades is het vaak wel nodig om overhoogte (extra hoogte) aan te brengen op de kade om verzakking/zetting in de bodem te compenseren. Tijdelijk zullen de kades dus enkele decimeters hoger zijn. De benodigde extra hoogte wordt berekend, aan de hand van de draagkracht van de bodem en de gebruikte grond. Het uitgangspunt is dat een kade duurzaam (circa 50 jaar) op kerende hoogte blijft.
Kan ik een peilbuis op mijn percelen krijgen?
Als u een peilbuis op uw grond wilt, kunt u zich melden bij Prolander. Samen met een hydroloog wordt dan beoordeeld of het zinvol is om een peilbuis te plaatsen of dat er bijvoorbeeld een peilbuis in de buurt gebruikt kan worden voor monitoring van de grondwaterstanden in uw omgeving.
Thema Recreatie en Toerisme
Wat zijn de plannen voor recreatie in het gebied en kunnen de buurtbewoners hierover meedenken?
Afgelopen tijd zijn er meerdere sessies georganiseerd met inwoners en ondernemers om wensen en kansen voor recreatief medegebruik in kaart te brengen. Dit heeft een lijst aan ideeën opgeleverd: van suggesties voor tracés, de inrichting van diverse routes, beleefpunten en uitkijkpunten tot het bieden van ruimte voor evenementen of overnachtingsmogelijkheid.
De rode draad in deze ideeën was telkens de bijzondere verhalen vanuit de cultuurhistorie en de natuurlijke omgeving als aantrekkelijk decor. Maar er waren ook bewoners die liever geen verstoring van de rust en privacy van het gebied willen en het gebied daarom niet te aantrekkelijk voor bezoekers willen maken.
Al deze wensen proberen we zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en zijn meegenomen bij het ontwikkelen van het schetsontwerp. In 2023 werken we de plannen in detail uit. Eerst in het Voorlopig Ontwerp (VO) en daarna in het Definitief Ontwerp (DO). Deze plannen worden weer met gebiedspartners, betrokkenen en belangstellenden in één of meerdere gebiedsavonden besproken. U kunt daar reageren op het ontwerp.
Hoeveel uitkijkpunten komen er?
We onderzoeken op dit moment het voorstel om langs het stroomgebied van de Oude Riet meerdere uitzichtpunten aan te leggen. Het exacte aantal is nog niet bekend.
Voor de uitkijkpunten zoeken we naar geschikte plekken in samenhang met de wandelpadenstructuur. De uitzichtpunten krijgen een gezamenlijke, herkenbare uitstraling. Daarnaast houden we bij de vormgeving en de locatie rekening met vandalisme én de mogelijkheid om een aantal uitkijkpunten ook toegankelijk te maken voor rolstoelgebruikers en anderen die moeilijk kunnen lopen.
Kan er straks gezwommen worden in het Dwarsdiep?
Nee, een officiële zwemwaterlocatie moet voldoen aan een aantal eisen. Op dit moment is de waterkwaliteit daarvoor niet voldoende.
Komen er ook vislocaties in het gebied?
Op dit moment zijn er geen specifieke vislocaties in beeld. Hier kijken we nog naar.
Hoe zit het met vaarmogelijkheden op het Dwarsdiep?
In het Dwarsdiep komen enkele drempels en het oostelijke deel wordt ondieper gemaakt. Hierdoor is het niet mogelijk om met een boot of sloep te varen. Het blijft wel mogelijk om met de kano over het Dwarsdiep te varen.
Waarom moet de bestaande fietsbrug weg?
De bestaande fietsbrug en fietsdoorsteek ligt midden in het gebied met gevoelige natuur. Het voorstel is daarom om de fietsdoorsteek inclusief de brug te verplaatsen naar het westen (open gebied). Hier is minder kans op verstoring.
Waar komen de nieuwe wandel- en fietsroutes te liggen?
De exacte locaties zijn nog niet bekend. Wel zijn er een aantal zoekgebieden waar we graag wandel- en fietsroutes willen realiseren. Deze zullen de komende maanden verder worden uitgewerkt en op kaart worden gezet. U kunt uiteraard wel suggesties en ideeën meegeven.
We luisteren hierbij naar de verschillende ideeën van bewoners en omgeving. De verschillende ideeën en wensen wegen wij af. De een wil graag langs de beek fietsen. De ander wil graag de rust bewaren. Of we een idee kunnen uitvoeren is ook afhankelijk van de natuur- en waterdoelen. Soms is een idee niet te combineren met deze doelen, in dat geval valt een idee af. De haalbare ideeën werken we uit in het voorlopig en definitief ontwerp.
Kan ik straks ook ergens met de hond lopen?
Over de openbare wegen en fietspaden is het mogelijk om met honden te wandelen. In het natuurgebied en op wandelpaden zijn honden niet toegestaan.
Is het gebied straks vanuit alle omliggende dorpen toegankelijk?
Het gebied is vanuit alle dorpen toegankelijk. We verkennen de mogelijkheden met diverse partijen en grondeigenaren om ontbrekende wandelverbindingen richting de dorpen nog nader in te vullen.
Thema Grondzaken en procedures
Hoe ziet de planning voor het Dwarsdiepgebied eruit?
- Eind 2022 is het schetsontwerp opgeleverd. In dit ontwerp hebben wij dan alle doelen en wensen samengebracht en afgewogen.
- In februari 2023 is het schetsontwerp gepresenteerd op de informatieavond.
- In 2023 werken we de plannen in detail uit. Eerst in het Voorlopig Ontwerp (VO) en daarna in het Definitief Ontwerp (DO).
Het Voorlopig Ontwerp wordt met gebiedspartners, betrokkenen en belangstellenden in één of meerdere gebiedsavonden besproken. Hierna wordt het Definitief Ontwerp opgesteld, op basis van het Definitief Ontwerp worden de benodigde vergunningen aangevraagd, deze komen voor inspraak ter inzage te liggen. - In het voorjaar van 2024 verwachten we dat het ontwerp is afgerond, en we het werk kunnen aanbesteden.
- Na de zomer van 2024 zijn dan de aannemers bekend en kan de uitvoering beginnen.
- De verwachting is dat de werkzaamheden eind 2025 klaar zijn.
Wanneer is de volgende informatiebijeenkomst?
Dit zal rond de herfst zijn, zodra het concept van het voorlopig ontwerp klaar is.
De deadline voor de waterberging is 1-1-2026. Is dat wel haalbaar?
Wij gaan in de planning uit van inzetbaarheid waterberging op 31 dec 2025.
Nog niet alle grond is beschikbaar, hoe gaan jullie hiermee om?
Bij het uitwerken van de plannen gaan we uit van de ideale wereld, waarbij alle benodigde grond voor het natuur- en waterbergingsgebied op enig moment beschikbaar komt.
Gaan de opdrachtgevers onteigening inzetten?
De opdrachtgevers hanteren een grondbeleid waarbij we op basis van vrijwilligheid en met maatwerk alle benodigde gronden beschikbaar krijgen. Een wijziging van het grondbeleid is een bestuurlijke keuze.
Komen jullie nog bij omwonenden thuis langs om te praten over de plannen?
Ja, Prolander stelt een overzicht op met direct aanwonenden en betrokkenen. Deze adressen worden vanuit Prolander benaderd voor een keukentafelgesprek. Informatie uit deze gesprekken is input voor het ontwerp en de benodigde maatregelen. Prolander zal een kaart op de website plaatsen om welke adressen dit in eerste instantie gaat. Deze gesprekken starten in het voorjaar en de zomer van 2023. Wordt u vanuit Prolander niet benaderd en heeft u wel vragen? Dan kunt u contact opnemen met Prolander.
Zodra het voorlopig ontwerp (VO) is uitgewerkt en als definitief ontwerp (DO) klaar is, worden de detailuitwerkingen eerst aan de keukentafel besproken met direct aanwonenden/betrokkenen. Ook wordt het concept VO en DO in een gebiedsavond gepresenteerd en besproken.
Wanneer wordt het plan voor fase 2 verder uitgewerkt?
Dit is nu nog niet bekend. De focus van de opdrachtgevers ligt nu op fase 1 omdat het gebied met een waterbergingsopgave prioriteit heeft. Zodra er capaciteit beschikbaar komt, wordt fase 2 verder opgepakt.
Wordt er in het bestemmingsplan rekening gehouden met archeologie?
Ja. Sinds de invoering van de wet Archeologische Monumentenzorg uit 2007, zijn gemeenten verplicht een archeologische verwachtingswaarde op te nemen in hun bestemmingsplannen. Meer informatie over deze eisen vindt u op de website van Bij12.
Worden de uitkomsten van de onderzoeken openbaar gemaakt?
Afgelopen tijd zijn er vooral veel technische onderzoeken gedaan. Als u een onderzoek en de uitkomsten wilt inzien, kunt u een afspraak maken met Prolander. Op het projectbureau kunt het onderzoek komen bekijken en kunnen wij u zo nodig toelichting geven.
Een aantal Dwarssingels in westelijk gebied van het Dwarsdieptracé verdient aandacht, vanwege de ecologische waarde en de landschapshistorie. Nemen jullie dit mee in de plannen?
Ja, deze opmerking nemen we mee in de uitwerking van het schetsontwerp van het voorlopig ontwerp (VO) en definitief ontwerp (DO).
